Thiết kế nội thất bệnh viện hiện đại là sự kết hợp phức hợp giữa các tiêu chuẩn y tế khắt khe và nghệ thuật kiến tạo không gian chữa lành (Healing Environment).
Một thiết kế thành công không chỉ đảm bảo an toàn, tối ưu hóa công năng cho y bác sĩ, mà còn phải giúp giảm căng thẳng và hỗ trợ tích cực cho quá trình hồi phục của bệnh nhân. Chính vì vậy, mọi chi tiết đều phải được nghiên cứu và tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật một cách nghiêm ngặt.
Cẩm nang dưới đây sẽ cung cấp những mẫu thiết kế theo xu hướng mới nhất, đi kèm với việc phân tích các nguyên tắc và tiêu chuẩn kỹ thuật bắt buộc trong thiết kế bệnh viện.
1. Các mẫu thiết kế nội thất bệnh viện đẹp & chuyên nghiệp
Thiết kế nội thất bệnh viện hiện đại không chỉ tập trung vào công năng mà còn hướng đến việc tạo ra một không gian chữa lành. Dưới đây là các mẫu thiết kế tiêu biểu cho từng khu vực chức năng quan trọng.
1.1. Mẫu thiết kế Sảnh chính & Khu vực chờ
Sảnh chờ là bộ mặt của bệnh viện, là nơi đầu tiên bệnh nhân và người nhà tiếp xúc. Thiết kế hiện đại tập trung vào việc tạo ra một không gian mở, tràn ngập ánh sáng tự nhiên, sử dụng các gam màu nhẹ nhàng (xanh mint, be, màu gỗ sáng) và vật liệu ấm cúng để tạo cảm giác thân thiện, giảm bớt không khí căng thẳng.
Khi thiết kế nội thất bệnh viện ở khu vực chờ, ghế ngồi cũng thường được bố trí thành các cụm nhỏ thay vì hàng dài, tạo sự riêng tư và thoải mái hơn.
1.2. Mẫu thiết kế Buồng bệnh nội trú (Tiêu chuẩn & VIP)
Buồng bệnh là không gian riêng tư, là “nhà” của bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị. Thiết kế buồng bệnh tiêu chuẩn cần đảm bảo sự sạch sẽ, gọn gàng, tối ưu hóa không gian cho việc chăm sóc.
Trong khi đó, các buồng bệnh VIP được thiết kế nội thất bệnh viện theo phong cách hiện đại, như một phòng khách sạn cao cấp với sofa cho người nhà, tầm nhìn đẹp ra cảnh quan bên ngoài và các vật liệu chất lượng như sàn vinyl vân gỗ, vách đầu giường ốp lam sóng.
1.3. Mẫu thiết kế Phòng khám chuyên khoa
Không gian phòng khám cần cân bằng giữa tính chuyên môn, sự riêng tư và hiệu quả vận hành. Thiết kế nội thất bệnh viện ở phòng khám đa khoa thường sử dụng các gam màu trung tính, chuyên nghiệp. Bố cục khoa học, tách biệt khu vực bác sĩ tư vấn và giường khám bằng rèm y tế, đảm bảo sự riêng tư và quy trình khám bệnh diễn ra thuận lợi.
1.4. Mẫu thiết kế Khoa Nhi
Thiết kế nội thất bệnh viện cho khoa Nhi đòi hỏi một cách tiếp cận hoàn toàn khác biệt, tập trung vào tâm lý của các bệnh nhi. Không gian sử dụng các gam màu pastel vui tươi, họa tiết trang trí và hình vẽ ngộ nghĩnh trên tường nhằm tạo môi trường thân thiện, giúp trẻ giảm sự sợ hãi. Toàn bộ nội thất được bo tròn các góc để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ nhỏ.
1.5. Mẫu thiết kế Khu dịch vụ/quốc tế cao cấp
Khu vực này hướng đến việc cung cấp trải nghiệm khám chữa bệnh như tại một khu nghỉ dưỡng 5 sao. Thiết kế sử dụng các vật liệu cao cấp như đá marble ốp sảnh, gỗ tự nhiên, kim loại mạ vàng… Bố cục sang trọng, không gian đẳng cấp, đi kèm với các dịch vụ tiện ích vượt trội.
2. 7 Nguyên tắc vàng trong thiết kế nội thất bệnh viện
Bất kỳ một không gian bệnh viện chuyên nghiệp nào cũng đều được kiến tạo dựa trên 7 nguyên tắc nền tảng dưới đây.
- Lấy con người làm trung tâm (Human-Centered Design): Thiết kế nội thất bệnh viện phải phục vụ đồng thời ba đối tượng: Bệnh nhân (sự thoải mái, an toàn), Người nhà (không gian chờ tiện nghi) và Nhân viên y tế (sự thuận tiện, hiệu quả).
- Kiểm soát nhiễm khuẩn (Infection Control): Mọi quyết định thiết kế đều phải đặt yếu tố này lên hàng đầu, từ việc lựa chọn vật liệu không xốp, liền mạch đến thiết kế các góc bo tròn, dễ vệ sinh.
- Tối ưu hóa công năng & luồng di chuyển (Functional Optimization & Flow): Bố cục phải tuân thủ dây chuyền hoạt động của từng khoa phòng, phân luồng sạch-bẩn rõ ràng, lối đi rộng rãi và có biển chỉ dẫn trực quan.
- Thiết kế dựa trên bằng chứng (Evidence-Based Design – EBD): Áp dụng các kết quả nghiên cứu khoa học vào thiết kế. Ví dụ: sử dụng ánh sáng tự nhiên để giảm trầm cảm, sử dụng tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên để giảm đau…
- An toàn và Tiếp cận cho mọi đối tượng (Safety & Universal Access): Sử dụng sàn chống trơn trượt, hệ thống tay vịn dọc hành lang, loại bỏ các ngưỡng cửa, thiết kế nội thất bo tròn góc cạnh, và tuân thủ các tiêu chuẩn cho người khuyết tật.
- Yếu tố “Chữa lành” (Healing Environment): Tích hợp các yếu tố giúp phục hồi tinh thần như ánh sáng tự nhiên, tầm nhìn ra sân vườn, màu sắc trị liệu (xanh lá, xanh dương), và giảm thiểu tiếng ồn.
- Tính linh hoạt và Bền vững (Flexibility & Sustainability): Thiết kế nội thất bệnh viện cần có khả năng thích ứng với những thay đổi về công nghệ y tế trong tương lai. Ưu tiên sử dụng các vật liệu bền, ít bảo trì và thân thiện với môi trường.
3. Tiêu chuẩn vật liệu chuyên dụng cho nội thất bệnh viện
Trong môi trường y tế, vật liệu không chỉ để làm đẹp mà phải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về kiểm soát nhiễm khuẩn, độ bền và khả năng chịu hóa chất.
Hạng mục | Vật liệu tiêu chuẩn | Yêu cầu kỹ thuật chính |
Sàn | Vinyl y tế kháng khuẩn (dạng cuộn) | Chống tĩnh điện, kháng khuẩn, liền mạch (hàn nhiệt ron), bo cong chân tường (cove forming). |
Tường | Sơn Epoxy kháng khuẩn, Tấm ốp HPL | Bề mặt không mối nối, chịu được va đập (từ xe đẩy, giường bệnh), chịu được hóa chất khử trùng. |
Trần | Trần kim loại, Trần thạch cao y tế | Bề mặt nhẵn, không bám bụi, chống ẩm, dễ dàng tiếp cận hệ thống kỹ thuật bên trên. |
Nội thất | Inox 304, Nhựa đặc (Solid Surface), Gỗ CN phủ Laminate cao cấp | Không xốp, không thấm nước, các góc cạnh được bo tròn, dễ dàng vệ sinh và khử trùng. |
4. Hướng dẫn thiết kế nội thất bệnh viện cho từng khu vực chức năng
Mỗi khu vực trong bệnh viện có một yêu cầu thiết kế riêng biệt và phức tạp, nhằm tối ưu hóa công năng, quy trình y tế và đảm bảo an toàn tối đa cho người bệnh.
4.1. Sảnh chờ & Khu vực công cộng (Lối vào, hành lang)
Đây là “bộ mặt” của bệnh viện, nơi tạo ra ấn tượng đầu tiên và có vai trò quan trọng trong việc giảm bớt căng thẳng cho bệnh nhân và người nhà. Khi thiết kế nội thất bệnh viện cho khu vực Sảnh chờ và Khu vực công cộng cần đáp ứng những yêu cầu sau:
- Thiết kế “Chữa lành”: Ưu tiên thiết kế với không gian mở, trần cao và tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên qua các vách kính lớn. Sử dụng các gam màu nhẹ nhàng, trung tính (xanh nhạt, be, màu gỗ ấm) và bố trí nhiều cây xanh để tạo cảm giác thư giãn, thân thiện.
- Nội thất: Ghế ngồi cần được bố trí thành các cụm nhỏ thay vì các hàng dài, tạo sự riêng tư và thoải mái. Vật liệu sử dụng phải dễ dàng vệ sinh, khử trùng nhưng vẫn mang lại cảm giác ấm cúng.
- Hệ thống chỉ dẫn (Wayfinding): Cực kỳ quan trọng để giúp bệnh nhân không bị bối rối. Hệ thống biển chỉ dẫn phải rõ ràng, trực quan, font chữ lớn, có thể kết hợp các đường kẻ màu sắc khác nhau trên sàn để dẫn lối đến từng khoa phòng.
4.2. Buồng bệnh nội trú
Đây là không gian riêng tư, là “nhà” của bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị, do đó thiết kế phải tập trung vào sự thoải mái, an toàn và hỗ trợ phục hồi.
- Không gian & Tiện nghi: Phải tối đa hóa ánh sáng tự nhiên và tầm nhìn ra bên ngoài (ưu tiên nhìn ra cây xanh), điều này đã được chứng minh giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục. Cần bố trí không gian cho người nhà với ghế sofa hoặc giường gấp tiện lợi.
- Hệ thống kỹ thuật tại đầu giường: Mỗi đầu giường phải là một “module kỹ thuật” hoàn chỉnh, tích hợp sẵn các ổ cắm điện an toàn, cổng khí y tế (oxy, hút) và hệ thống gọi y tá khẩn cấp.
- An toàn: Sàn nhà phải là vật liệu chống trơn trượt. Nhà vệ sinh riêng trong phòng phải được trang bị tay vịn hỗ trợ và nút nhấn gọi y tá khẩn cấp. Mọi đồ nội thất cần được bo tròn góc cạnh để tránh va chạm gây thương tích.
4.3. Phòng khám bệnh
Không gian này trong thiết kế nội thất bệnh viện đòi hỏi sự cân bằng giữa hiệu quả làm việc của bác sĩ và sự riêng tư, thoải mái của bệnh nhân.
- Bố cục: Cần được bố trí khoa học để bác sĩ dễ dàng thao tác giữa bàn làm việc, máy tính và giường khám. Khu vực giường khám bắt buộc phải có rèm y tế che chắn để đảm bảo sự riêng tư tuyệt đối cho bệnh nhân.
- Yêu cầu vệ sinh: Bắt buộc phải có lavabo rửa tay tiệt trùng trong phòng khám, khuyến nghị sử dụng vòi gạt bằng khuỷu tay hoặc cảm ứng để kiểm soát nhiễm khuẩn.
- Chiếu sáng: Ngoài ánh sáng chung, phải có đèn khám chuyên dụng với chất lượng ánh sáng cao (CRI > 90) để bác sĩ có thể quan sát và chẩn đoán chính xác màu sắc da, các tổn thương.
4.4. Khu vực chuyên sâu (Phòng mổ, ICU, Phòng cách ly)
Thiết kế nội thất bệnh viện các khu vực này gần như hoàn toàn bị chi phối bởi các yêu cầu nghiêm ngặt về vô trùng và kiểm soát nhiễm khuẩn.
- Vật liệu hoàn thiện: Bắt buộc sử dụng các vật liệu liền mạch, không mối nối, kháng khuẩn và chịu được hóa chất khử trùng mạnh. Các góc tường và sàn phải được bo tròn để ngăn ngừa vi khuẩn tích tụ và dễ dàng vệ sinh.
- Hệ thống không khí (HVAC): Cực kỳ quan trọng. Phòng mổ và ICU phải duy trì áp lực dương để ngăn không khí bẩn từ ngoài tràn vào. Ngược lại, phòng cách ly bệnh truyền nhiễm phải duy trì áp lực âm để ngăn mầm bệnh phát tán ra ngoài.
- Bố cục một chiều: Quy trình di chuyển của nhân viên, bệnh nhân và dụng cụ phải tuân thủ nguyên tắc một chiều, phân tách rạch ròi giữa luồng “sạch” và luồng “bẩn”.
5. Các quy chuẩn pháp lý cần tuân thủ khi thiết kế nội thất bệnh viện
Mọi bản vẽ thiết kế nội thất bệnh viện tại Việt Nam đều phải được xây dựng dựa trên và tuân thủ nghiêm ngặt hệ thống Quy chuẩn (QCVN – bắt buộc áp dụng) và Tiêu chuẩn (TCVN – khuyến khích áp dụng) sau:
- TCVN 4470:2012: Bệnh viện đa khoa – Yêu cầu thiết kế: Đây là tiêu chuẩn “xương sống” cho mọi kiến trúc sư khi thiết kế bệnh viện – Quy định toàn diện mọi khía cạnh thiết kế, từ quy hoạch tổng thể, phân luồng giao thông, diện tích tối thiểu các khoa phòng, đến kích thước hành lang, cửa và yêu cầu về kết cấu, vật liệu.
- QCVN 06:2022/BXD: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về An toàn cháy cho nhà và công trình: Đây là quy chuẩn pháp lý bắt buộc, quyết định đến việc công trình có được cấp phép hay không. Nó quy định các yêu cầu nghiêm ngặt về bậc chịu lửa của công trình, vật liệu chống cháy, thiết kế lối thoát nạn,….
- Các Thông tư của Bộ Y tế (Ví dụ: Thông tư 41/2011/TT-BYT): Đây là các quy định chuyên ngành, đi sâu vào các khía cạnh vận hành y tế mà các tiêu chuẩn xây dựng không đề cập.
Chúng quy định về danh mục trang thiết bị y tế tối thiểu phải có cho từng chuyên khoa, quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn, quy định về xử lý và phân loại chất thải y tế… Thiết kế phải đảm bảo có đủ không gian và hạ tầng để đáp ứng các quy định này.
Bạn có thể tham khảo chi tiết hơn tại bài viết “tiêu chuẩn thiết kế bệnh viện”.
Thiết kế nội thất bệnh viện là một lĩnh vực chuyên sâu, kết hợp giữa khoa học, công nghệ và sự thấu cảm. Một không gian nội thất được thiết kế tốt không chỉ tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý mà còn là một khoản đầu tư trực tiếp vào chất lượng chăm sóc sức khỏe, an toàn của bệnh nhân và hiệu quả làm việc của đội ngũ y tế.
Để được tư vấn chi tiết hơn, bạn có thể liên hệ với Crystal Design TPL!
Thông tin liên hệ:
|
En